Банкны тухай хуульд 2021 онд орсон нэмэлт өөрчлөлтөөр хамгийн том таван банк энэ оны зургаадугаар сарын 30 гэхэд IPO хийж, хөрөнгийн зах зээл дээр олон нийтэд нээлттэй компани болох үүрэгтэй.
Хуулийн дагуу банкны системд нөлөө бүхий таван банк заавал олон нийтэд хувьцаагаа арилжаалах үүрэг хүлээсэн. Харин бусад банкны хувьд сайн дурын үндсэн дээр нээлттэй компани болох эсэхээ өөрсдөө шийдэх юм.
Үүний дагуу Богд банк өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард IPO хийснээр банкны реформын эхлэлийг тавьсан.
Хуульд заасан хугацаа дуусахад хоёр сар гаруй хугацаа үлдсэн энэ үед банкууд IPO хийхэд бэлэн үү?
Энэ талаар Монголбанк, СЗХ болон банкны салбарын төлөөлөл өнгөрсөн долоо хоногт зохион байгуулсан "IPO Mongolia-2022" чуулганы үеэр байр сууриа илэрхийлсэн юм.
Монголбанкны Ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн: Банкны системийн нөлөө бүхий таван банк зургаадугаар сарын сүүлч гэхэд IPO хийсэн байх ёстой
Олон улсад банкны салбар энэ төрлийн шилжилтийг хийхэд дунджаар 5-7 жилийг зарцуулдаг бол бид маш богино хугацаанд буюу хоёр жилийн дотор хэрэгжүүлэх шаардлага тавьсан.
Иймээс банкны системийн нөлөө бүхий таван банк зургаадугаар сарын сүүлч гэхэд IPO хийсэн байх ёстой. Банкууд нэгэн зэрэг IPO хийснээр хөрөнгө оруулагчдаас хангалттай хэмжээний эх үүсвэр татаж чадах уу гэдэг асуудал бий.
Нөлөө бүхий таван банк нийт хувьцааныхаа 5-15 хувийг олон нийтэд санал болгоно. Энэ нь үнийн дүнгээр авч үзвэл, 500-700 тэрбум төгрөг гэсэн үг.
Одоогийн байдлаар Монгол Улсын банкны системийн нийт актив 40 их наяд, банкуудын харилцах болон хадгаламжийн нийт дүн 20 их наяд төгрөгтэй тэнцэж байна. Иймээс санхүүжилт татах дүнг банкны системд хадгалагдаж байгаа дүнтэй харьцуулбал, IPO харьцангуй амжилттай болох боломжтой гэж харж байна.
СЗХ-ны дарга Д.Баярсайхан: Хөрөнгө оруулагчийн бааз суурь хангалттай бүрдсэн
Хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээ өнгөрсөн онд 95.8 хувиар өсч, 6 их наяд төгрөгт хүрсэн. Энэ нь хөрөнгийн зах зээл хөгжсөн 30 жилийн хугацаан дахь хамгийн өндөр өсөлттэй жил байсныг дурдах нь зүйтэй.
Санхүүгийн зохицуулах хорооноос хөрөнгийн зах зээлийн өсөлтийг дэмжих, идэвхжүүлэхэд чиглэсэн олон ажлыг үе шаттайгаар хэрэгжүүлснээр дараах үр дүнд хүрээд байна. Тухайлбал, Үнэт цаасны төвлөрсөн хадгаламжийн төв, Монголын хөрөнгийн бирж, төлбөр тооцоо гүйцэтгэх байгууллагуудын үйл ажиллагааны дэд бүтцүүд хангалттай түвшинд ажиллаж байна.
Мөн арилжааны систем олон улсын жишигт нийцэж, үнэт цаасны компаниуд онлайн арилжааны системээр харилцагчдад түргэн шуурхай үйлчилж байна. Үнэт цаасны хадгаламжийн төвд 2.4 сая гаруй данс бүртгэлтэй байгаа бөгөөд энэ нь хөрөнгийн зах зээлд оролцоход бэлэн, хөрөнгө оруулагчийн бааз суурь хангалттай бүрдсэнийг харуулж байна.
Хаан банкны Гүйцэтгэх захирал Р.Мөнхтуяа: Хувьцаа гаргах бэлтгэл ажилдаа аль хэдийн орсон
ХААН банкны хувьд олон нийтэд хувьцаа гаргах бэлтгэл ажилдаа аль хэдийн орсон. Холбогдох ажлууд хуваарийн дагуу үргэлжилж байна.
Бид хуулийн шаардлагыг биелүүлж ажиллана. Манай банкны хувьд өөрийн хөрөнгө хангалттай байсан тул 2020, 2021 онд ногдол ашиг хуваарилах замаар өөрийн хөрөнгийг хамгийн боломжит хэмжээнд авчирсан. Ингэснээр IPO хийсний дараа одоогийн хувьцаа эзэмшигчид болон ирээдүйд ХААН банкны хувьцаа эзэмшигч болох хөрөнгө оруулагчдын аль алинд нь ашигтай байх юм.
Өөрөөр хэлбэл, анхдагч зах зээлд санал болгох хувьцааны үнэлгээг зөв тодорхойлж, цаашид өсөх трендтэй байх боломжийг бүрдүүлэх талаар бүхий л анхаарлаа хандуулан ажиллаж байна.
Хас банкны гүйцэтгэх захирал Г.Цэвэгжав: Олон хувьцаа эзэмшигчтэй байснаар ТУЗ, гүйцэтгэх удирдлагын чиг үүрэг тодорхой байдаг
Хас банкны бусад банкнаас ялгарах онцлог нь 12 хувьцаа эзэшигчтэйгээс долоо нь нөлөө бүхий хувьцаа эзэмшигч.
Олон хувьцаа эзэмшигчтэй байснаар ТУЗ, гүйцэтгэх удирдлага болон хувьцаа эзэмшигчдийн чиг үүрэг тодорхой байх давуу талтай.
Мөн олон улсад танигдсан стратегийн хувьцаа эзэмшигчтэй байснаар банканд засаглалын сайн зарчмуудыг нэвтрүүлэх, эрсдэлийн удирдлагыг өндөр түвшинд хүргэх зэрэг давуу талыг бий болгодог.
Голомт банкны Гүйцэтгэх захирлын орлогч Д.Бадрал: Банкны IPO хөрөнгө оруулагчдын хувьд алдаж
болохгүй боломж
Банкны салбарын хувьд засаглалын олон улсын кодекс, дүрэм журмыг мөрдөж ажилладаг.
Мөн санхүүгийн хувьд ил тод, эдийн засгийн ирээдүйг таамаглах чадамжтай дата бааз, боловсон хүчинтэй. Одоогийн байдлаар банкны салбарын нийт актив Монголын дотоодын нийт бүтээгдэхүүнтэй тэнцүү бөгөөд цаашид хэд дахин өсөх боломжтой.
Технологийн хамгийн сүүлийн үеийн дэвшилтэт шийдлүүдийг хамгийн сайн нэвтрүүлснээрээ онцлогтой байдаг. Тийм учраас банкны салбарын IPO бол хөрөнгө оруулагчдын хувьд алдаж болохгүй боломж юм.
