/2021.11.11/: Төвдийн оюун санааны удирдагч Далай лам Хятадын удирдагчдыг "олон талт өөр өөр соёлыг ойлгодоггүй" гэж шүүмжилсэн ч тэдний коммунист болон марксист үзэл санааг дэмжиж байгаагаа дахин нотлов.
Лхагва гарагт Токиод болсон онлайн хэвлэлийн бага хуралд оролцох үеэрээ 86 настай Далай лам Хятадын хэт явцуу үзэлтэй коммунист удирдагчид Төвд, Шинжаан дахь өвөрмөц соёлыг үнэлдэггүй гэж мэдэгджээ.
Асуудал нь Хятадын хамгийн том үндэстэн болох "Хан үндэстний хэт их хяналтаас" үүдэлтэй бөгөөд “Би Мао Зэдунаас хойшхи Коммунист намын бүх удирдагчдыг мэднэ. Тэдний үзэл санаа сайн байдаг гэхдээ заримдаа тэд маш хатуу хяналт тавьдаг" гэж тэр хэлэв.
Хятадын баруун хэсэгт орших Шинжаан муж дахь Уйгар лалын шашинтнуудад засгийн газрын дарангуйлал улам бүр нэмэгдэж байгаа бөгөөд мягмар гарагт АНУ-ын Холокостын дурсгалын музей “Хятадын засгийн газар уйгуруудын эсрэг геноцид үйлдэж байгаад Музей ихээхэн санаа зовж буйгаа” илэрхийлжээ.
Шүүмжлэлийг үл харгалзан Төвдийн 14-р Далай лам элэг нэгт хүнийхээ хувьд "хятад ахан дүүс"-ийн эсрэг юу ч байхгүй, коммунизм, марксизмын цаадах үзэл санааг өргөнөөр дэмжинэ гэжээ.
Бээжин 1951 онд Төвд рүү Ардын чөлөөлөх армийг оруулж, "энх тайванчаар чөлөөлөх" гэж нэрлэсэн үйл ажиллагаа явуулж хяналтандаа авснаас хойш баруун алслагдсан бүс нутгийг захирч байгаа ба үүнээс хойш Төвд нь тус улсын хамгийн хязгаарлагдмал, эмзэг бүсүүдийн нэг болжээ.
Далай лам мөн Хятадын засгийн газраас салан тусгаарласан муж гэж нэрлэгдэж байгаа Тайванийг магтан сайшааж, энэ арал нь Хятадын эртний соёл, уламжлалын жинхэнэ утгаар нь авч үлдсэн болсон гээд эх газрын Хятад улс "хэт их улстөржсөн" байдлыг үүсгээд байна гэжээ.
1959 онд Хятадын дарангуйллын эсрэг бослого бүтэлгүйтсэний дараа Энэтхэг рүү дүрвэн гарсан Далай ламыг Бээжин аюултай салан тусгаарлагч гэж үздэг байна. Тэрээр алслагдсан, уулархаг нутагтаа хэл, соёлын бие даасан байдалд дэлхий нийтийн дэмжлэгийг татахын тулд олон арван жил ажилласан.
Далай лам БНХАУ-ын удирдагч Ши Жиньпинтэй уулзах төлөвлөгөөгүй байгаа ч хуучин найз нөхөдтэйгээ дахин уулзах хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлэв.
Сүүлийн жилүүдэд Хинду хэт барууны бүлгүүд лалын шашинтнуудын эсрэг дайралт ихэсч байгаа ч "Би Энэтхэгт тайван амгалан амьдрахыг илүүд үзэж байна" гэж тэр хэлээд үүнийгээ шашны эв найрамдлын төв гэжээ.
БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпин өнгөрсөн долдугаар сард тус мужид үндэсний удирдагчийн хувиар анхны айлчлалаа хийж, ард түмнээ “намаа дагахыг” уриалсан юм. Мөн энэ айлчлал нь сүүлийн 30 жилийн хугацаанд Хятадын удирдагчийн хийсэн анхны айлчлал юм.
Эх сурвалж: aljazeera.com
