/2021.09.08/ Есдүгээр сарын 8-ны 00:50 цагт Төв аймгийн Жаргалант сумын Баянбулаг багийн Харанхуй гэх газар таван магнитудын хүчтэй газар хөдөллөө.

Байршлыг тодруулбал, Улаанбаатар хотоос баруун хойш 124 км-т, Төв аймгийн төвөөс баруун хойд зүгт 178 км-т, Жаргалант сумын төвөөс зүүн хойд зүгт 18 км-ийн байршилд газар хөдөлжээ.

Газар хөдлөлтийн чичирхийлэл Улаанбаатар хотод 3-4 баллын хүчтэй мэдрэгдсэн бөгөөд одоогийн байдлаар нийслэлд газар хөдлөлтөөс үүдэлтэй хохирлын дуудлага бүртгэгдээгүйг ШУА-ийн Одон орон, геофизикийн хүрээлэнгийн эрдэм шинжилгээний ажилтан Д.Хонгор хэлж байна.

3-4 баллын газар хөдлөлт нь хүнд мэдрэгдэх боломжтой бөгөөд зургаан баллаас хэтэрвэл барилга байгууламжид эвдрэл үүсэх магадлалтай гэнэ. Баллын хэмжээ 10-аас хэтэрвэл барилга байгууламжууд нурах аюултай гэж үздэг. Өнгөрсөн шөнө болсон газар хөдлөлтийн чичирхийлэл Улаанбаатар хотоос гадна Булган, Дархан-Уул, Сэлэнгэ, Төв аймгийн төв болон зарим суманд хүчтэй мэдрэгджээ.

Онцгой байдлын ерөнхий газраас гаргасан сэрэмжлүүлгийг хүргэе.

Газар хөдлөлт болохын өмнө

• Хэрвээ газар хөдөлбөл танай гэр орон, сургууль, ажлын байранд юу юу гэмтэж магадгүй талаар ярилцах
• Өрх бүр гамшгийн үед ажиллах төлөвлөгөөтэй байх
• Өрөө, тасалгаандаа хамгийн аюулгүй хэсэг нь хаана байж болохыг урьдчилан тогтоох. Ер нь хамгийн аюул багатай хэсэг бол коридор (хэрвээ энд тавилга, эд зүйлс ихээр байрлуулаагүй бол) гэж үздэг.
• Аюулгүй газар руу орох /нуугдах/, халхлах, байх зэргээр дадлага, сургуулилт хийх
• Аюулын үед барилга, байшингаас гарах гарц, аюулын гарцыг мэддэг байх
• Өндөр настай хүмүүс, нялх балчир хүүхдүүдийг хэрхэн нүүлгэн шилжүүлэхийг урьдаас тооцох
• Гэр бүлийн гишүүд эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлэх чадварыг эзэмших
• Ус, цахилгаанаа яаж, хаагуур нь хааж, унтраахад суралцах
• Гэр, өрөө, тасалгааныхаа овор ихтэй, хүнд тавилгыг зохих ёсоор бэхэлж, тогтоох
• Дор хаяж 72 цагийн хүнс, усны нөөцтэй байх
• Цонх, гадна хананаас ор, буйдан зэргийг хол байрлуулах
• Аюултай болон химийн хортой бодисыг зориулалтын газар тусгаарлан хадгалах
• Гар чийдэн (нэмэлт зайны хамт), зайгаар ажилладаг жижиг радио, эмийн сан гэх мэт зүйлсийг бэлтгэх
• Гэрийн тэжээвэр мал, амьтныг халхлах аюулгүй байршил, газрын тогтоох
• Хүн бүрийн орны дэргэд гар чийдэн, бат бөх гутал байлгах
• Нэн шаардлагатай байгууллагын утасны жагсаалтыг мэддэг байх
• Галын хор ашиглаж сурах

Газар хөдлөлтийн үед юу хийх вэ?

Газар хөдлөх үед байшин дотор байгаа бол:

• Тайван бай, үймж сандрах хэрэггүй
• Аюулгүй газар хорогдох /нуугдах/ дотор хана, булан, даацын багана гэх мэт.
• Газар хөдлөлт эхлэх үед Та хаана байна, тэндээ л газар сууж, өөрийгөө халхлах, хүлээх
• Бат бөх ширээн доогуур орох
• Цонхноос хол байх
• Цаг, таазны гэрэл зэрэг дээрээс унах зүйлсийн доор зогсохгүй байх
• Хаалга онгойлгоод доор нь зогсвол дээрээс унасан зүйл цохих аюул харьцангуй бага

Газар хөдлөх үед гадна байгаа бол:

• Байшин, барилга, мод, гэрэл болон цахилгааны шонгоос хол, аюулгүй газар олох
• Хэрвээ машин дотор байгаа бол чичирхийлэл зогстол машинаасаа гарах хэрэггүй
• Машинаар явж байгаа бол замаас гарч зогсох, гүүр, туннелээс холдох, ил задгай талбай олох
• Олон нийтийн газар байвал хаалга, үүд рүү хамаагүй бүү зүтгэ. Дээрээс унаж болзошгүй зүйлээс холдохыг хичээх
• Театр, цэнгэлдэх хүрээлэнд байсан бол суудалдаа суугаад толгойгоо хамгаалах
• Ойр орчимд тэсэрч, дэлбэрэх бодис байгаа бол лаа асаах юм уу, гал гаргаж болохгүй
• Хэрэв уулархаг газар амьдардаг бол хад чулуу нурж унахаас болгоомжлох

Газар хөдлөлтийн дараа юу хийх вэ?

• Өөрийн сэтгэл санааг бүрэн эзэмдэж, эрүүл ухаанаар эргэн тойрноо харах
• Эхлээд өөрийгөө бэртсэн эсэхийг шалгах
• Хэрвээ цус алдаж байвал цэвэрхэн материал ашиглан цус тогтоох арга хэмжээ авах
• Хүнд гэмтэлтэй хүнийг хамаагүй хөдөлгөж, тээвэрлэж болохгүй
• Эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлэх
• Хүүхэд, өндөр настан, өвчтэй хүмүүсийг тайвшруулах
• Нурангид дарагдсан хүмүүсийг өөрийн бололцооны хэрээр аврах
• Онцгой чухал шаардлагагүй бол байшинд орох хэрэггүй
• Нуранги доор байгаа бол тайван байх, боломжтой бол өөртөө анхны тусламж үзүүлэх
• Гадна байгаа хүмүүст дохио өгөх /хашхирах, ямар нэгэн юм нүдэх/
• Гал гаргаж болохгүй
• Өөрийн тамир, тэнхээгээ гамнах
• Ямар нэг эвгүй үнэр байвал цонх, салхивчаа нээх
• Цахилгаанаа яаран бүү залга