/2022.03.01/: Туркийн эдийн засаг өнгөрсөн онд COVID-19 тахлын дараа сэргэж 11 хувиар өссөн нь сүүлийн 10 жилийн хамгийн өндөр үзүүлэлт болсон ч лирийн ханш унасны дараа инфляци нэмэгдэж, Украйны хямрал аялал жуулчлалын салбарт нөлөөлөхтэй холбогдуулан эдийн засагч энэ жил огцом удааширна гэж шинжээчид үзэж байна.
Дөрөвдүгээр улиралд дотоодын нийт бүтээгдэхүүн өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 9.1 хувиар өссөн нь өмнөх улирлаас 1.5 хувиар өссөн нь улирлын болон хуанлийн өөрчлөлтөөс шалтгаалсан байна гэж Туркийн Статистикийн хүрээлэн даваа гарагт мэдэгдэв.
Ерөнхийлөгч Эрдоган эдийн засгийн өсөлт, ажил эрхлэлт, хөрөнгө оруулалт, экспортыг нэн тэргүүнд тавьсан эдийн засгийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлж байгаа бөгөөд Төв банкны бодлогын хүүг 14 хувь хүртэл бууруулжээ.
Гэвч түүний төлөвлөгөө валютын хямралыг өдөөж, нэгдүгээр сард инфляци 50 хувьд хүрсэн. Түүнчлэн ОХУ Украин руу түрэмгийлснээр урсгал тэнцлийн алдагдлыг бууруулахад чухал ач холбогдолтой аялал жуулчлалын салбарын орлогыг бууруулж болзошгүй юм.
"Энэ оны эхэнд уналт гарч магадгүй. 12 дугаар сарын хатуу идэвхжилийн үзүүлэлтүүд нь аж үйлдвэр сайн хэвээр байгаа ч жижиглэнгийн борлуулалт буурсан гэдгийг харуулж байна" гэж Capital Economics тэмдэглэлдээ дурджээ. Энэ оны эхний улиралд ДНБ 2.5-3.0 хувиар буурна гэж таамаглаж байсан бөгөөд үүний дараа сэргэлт удаашралтай байх магадлалтай гэж мэдэгджээ.
"Орос-Украины мөргөлдөөн нь Туркийн инфляцийг удаан хугацаанд өндөр байхад нөлөөлөх ба аялал жуулчлалын сэргэлтэд сөргөөр нөлөөлнө" гэжээ. Учир нь Туркийн жуулчдын дөрөвний нэг орчим нь Орос эсвэл Украины жуулчид байдаг аж.
Лира-н ам.доллартай харьцах ханш 13.85-тай тэнцэж байна.
Бүтэн жилийн ДНБ-ий мэдээллээс харахад үйлчилгээний салбар 21.1 хувь, мэдээлэл, харилцаа холбоо 20.2 хувиар өссөн бол хөдөө аж ахуй 2.2 хувиар, барилгын салбар 0.9 хувиар буурчээ.
Ройтерс агентлагийн санал асуулгаар 2021 оны ДНБ-ий өсөлтийг 11 хувьтай байсан бол дөрөвдүгээр улирлын өсөлтийг 9 хувь гэж үзжээ.
Турк нь тахлын үед эдийн засаг нь 2020 онд өссөн цөөхөн орны нэг байсан бөгөөд 2021 онд COVID-19 хязгаарлалтыг үндсэндээ цуцалснаар өсөлт хурдацтай нэмэгдэх болсон.
Өнгөрсөн жил лирийн ам.доллартай харьцах ханш 44 хувиар буурч, улмаар инфляцийн өсөлтөөс үүдэн энэ жилийн өсөлт 3.5 хувь болж буурах төлөвтэй байна.
Нэгдүгээр сард гадаад худалдааны алдагдал 23,5 хувиар өсч 10.26 тэрбум ам.долларт хүрч, эрчим хүчний импорт 8.82 тэрбум ам.долларт хүрч, урьд өмнө байгаагүй өндөр хэмжээнд хүрч, эдийн засгийн хүндрэлүүд гарч байгааг онцлон тэмдэглэв.
Туркийн импортын төлбөрийн өсөлт нь урсгал тэнцлийн алдагдлыг нэмэгдүүлэх эрсдэлтэй бөгөөд Анкара эдийн засгийн шинэ хөтөлбөрийн дагуу үүнийг багасгахаар ажиллаж байна.
Орос Украин руу довтолсон нь түүхий эдийн үнийн өсөлтөөс шалтгаалж Туркийн эрчим хүчний төлбөрийг улам ихэсгэх магадлалыг нэмэгдүүлж, инфляцийн шинэ дарамтыг бий болгохын зэрэгцээ урсгал тэнцлийн алдагдлыг нөхөхөд улам хэцүү болгож байна.
Эх сурвалж: Ройтерс
