/2022.03.15/: Украинд болж байгаа зүйл бол дайн биш, тусгай цэргийн ажиллагаа юм. Үүний зорилго нь хамгаалагчид нь хүүхдүүдийг амьд бамбай болгон ашигладаг неонацистууд давамгайлсан засгийн газраас улс орноо чөлөөлөх явдал юм. Владимир Путин Оросыг сүйрүүлэхээр улайрч буй барууны гүрнүүдийн эсрэг зогсож буй баатар юм.
Энэ бол Оросын ихэнх иргэд тус улсын агаарын долгионыг давамгайлж буй төрийн телевизийн сувгуудаас авсан түүх. Оросын иргэн бүрийн үнэн бодитой сайн мэдээлэл авах хэрэгтэй тул олон улсын хамтын нийгэмлэг Орост болон гадаадаас Оросын талаар мэдээлэхдээ ч хувийн эрсдэлээ үүрч, мэдээллээр хангахыг хичээж буй сэтгүүлчдийн тоо цөөрч байгаа ба тэдэнд дэмжлэг үзүүлэх хэрэгтэй болжээ.
Дайны өмнө ч Путины дэглэмийн үед сэтгүүл зүй бол хамгийн аюултай ажил байсан. Бие даасан хэвлэл мэдээллийн газрууд ээлж дараалан хаагдаж, эсвэл Кремлийн шахалтад автаж байсан бөгөөд үлдсэн цөөхөн хэд нь хутганы ирэн дээр явж байсан ба заримдаа тус улсын гадна байрлаж үйл ажиллагаагаа явуулж, үзэгчдийн багахан хувьд хүрдэг байжээ.
Албан ёсоор "гадаадын агентууд" гэж ангилдаг олон сурвалжлагч, редакторууд олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр бичсэн эсвэл цахим сүлжээнд нийтэлсэн бүх зүйлдээ урт хугацаагаар “нийтэлсэн мэдээлэлдээ хариуцлага хүлээхгүй болно” гэсэн бичвэр оруулах шаардлагатай байв. Зөрчил гаргасан тохиолдолд торгууль, шоронд хорих, түүнээс ч дор шийтгэл үүрдэг байна.
Харин одоо Путины дэглэм бүр цаашилж, сэтгүүлзүйн практикийг гэмт хэрэг болгон хувиргаж байна. Шинэ хуулиар "худал мэдээлэл" тараавал 15 жилийн хорих ял авахаар заасан ба Кремлийн албан ёсны нэршилээс гажин одоо болж буй үйл явдлыг дайн гэж нэрлэх нь дээрх заалтад шууд хамаарагдах нь байна.
Энэ нь дарамт шахалтын бусад хэлбэрийн хамт ОХУ-д үлдсэн төрийн бус байгууллагууд, тэр дундаа ТВ-ийн “бороо” суваг, “Эхо Москвы” радиог хаах эсвэл хамрах хүрээг нь багасгахад хүргэж байна. Гадаадын мэдээллийн байгууллагуудын орон нутгийн товчоонууд (үүнд Bloomberg News) мөн үйл ажиллагаагаа түр зогсоогоод байна.
Гадаадаас ирэх дуу хоолойг намжаахын тулд Орос улс дайн эхэлснээс хойш үзэгчдийн тоо гурав дахин нэмэгдээд байсан Twitter, Facebook болон BBC-ийн орос хэл дээрх вэбсайт зэрэг цахим үйлчилгээг хааж, хүйтэн дайны үеийн орос хэл дээрх богино долгионы радио үйлчилгээгээ дахин эхлүүлсэн байна.
Гэсэн хэдий ч Оросын сэтгүүлчид бууж өгөхгүй байна. Латви улсад төвтэй Орос хэл дээрх Meduza мэдээний алба нь ухаалаг гар утасны аппликейшн болон хуучирсан цахим шуудангаар дамжуулан үзэгчдэдээ хүрч байгаа нь хаахад хүндрэлтэй байгаа ажээ.
Төрөл бүрийн хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд, тухайлбал Meduza, Mediazona, Agentstvo (мөрдөн шалгах сэтгүүлзүйд гол анхаарлаа хандуулдаг) зэрэг нь Оросын харилцаа холбооны хэрэглүүр болох Telegram дээр сувгаа хөтөлдөг. Өдөрт хоёр удаа гаргадаг бизнесийн мэдээний "The Bell" нь Украинд болж буй "цэргийн ажиллагаа"-тай холбоотой үйл явдлуудыг сурвалжлахын тулд утсаар ярих горимд шилжсэн байна.
Эдгээр хүчин чармайлт нь маш найдваргүй ба сурталчлагчдыг татах чадваргүй болсон Медуза зэрэг компаниуд нь хориг арга хэмжээний ачаар Оросын захиалагчдаас төлбөр хүлээн авах боломжгүй болсноор тархай бутархай сурвалжлагчид хоргодох газар хайж байна.
Тэгвэл олон улсын хамтын нийгэмлэг юу хийж чадах вэ? Зарим хүмүүсийн уриалж байгаачлан Оросын хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудад төрөөс тусламж үзүүлэх нь алдаа болно: Барууны орнууд түүний дайснуудыг мөнгөжүүлж байна гэсэн Путины мэдэгдлийг хадгалахын тулд эдгээр мэдээллийн хэрэгслүүдийн бие даасан байдлыг алдагдуулах болно.
Засгийн газрууд бие даасан мэдээг Оросын иргэдэд хүргэх арга замыг эрэлхийлж, Оросын сэтгүүлчдэд орогнол, ажлын бичиг баримтыг яаралтай олгох замаар шууд туслах нь чухал юм.
Хувь хүн, сайн дурын байгуулгууд, их дээд сургууль, төрийн бус байгууллагууд ч гэсэн өөрсдийн үүргээ гүйцэтгэж чадна.
Эх сурвалж: Japantimes
