/2022.02.24/: Орос Украины Донбасс руу цэргээ оруулж байгаа энэ үед Европт галт дайн дэгдэж, ОХУ-ын эсрэг хатуу хориг арга хэмжээ авах нь эрчим хүчний зах зээлд тогтворгүй байдал үүсгэж, бензин болон байгалийн хийн үнэ хамаагүй өндөр болж магадгүй гэж шинжээчид анхааруулж байна.
Орос бол газрын тос, байгалийн хийн олборлолтоор дэлхийд тэргүүлэгч орны нэг учраас цэргийн ажиллагааны гэнэтийн үр дагавар эсвэл олон улсын хориг арга хэмжээний хариу үйлдэлд эрчим хүчний үнэ өсөхөд ихээхэн нөлөөлнө.
Хьюстоны их сургуулийн эрчим хүчний ажилтан Эд Хирс хэлэхдээ, дэлхийн зах зээл дээрх газрын тосны үнэ нийлүүлэлт тасалдахад маш мэдрэмтгий байдаг хэмээн "Америкийн дуу хоолой"-д өгсөн ярилцлагадаа дурдаад "Дэлхийн зах зээлд өдөрт ойролцоогоор 100 сая баррель нефть экспортолдог бол ОХУ өдөрт ойролцоогоор 4,5 сая баррель газрын тос экспортолдог" гэж Хирс хэлэв. "Хэрэв нэг сая баррелийг дайн болон хориг арга хэмжээнээс болон тасалдвал эсвэл Оросын нефтийн орд газруудад сүйрэл үүсвэл ... нефтийн үнэ 20-25% хүртэл өснө гэж үзэж байна. Энэ нь бензиний жижиглэнгийн үнэ галлон тутамдаа 50 центээр нэмэгдэж 75 цент болно гэсэн үг юм."
ОХУ-ын эсрэг хориг арга хэмжээ
Сүүлийн хэдэн сарын хугацаанд Украинд байдал хурцадсан тул ялангуяа газрын тосны үнэ ихээхэн тодорхой байснаас болж огцом өслөө. Брент маркийн нефтийн үнэ арванхоёрдугаар сарын эхээр 70 ам.доллараас доошилж байсан бол мягмар гарагт баррель нь 96 ам.доллараас даван нэмэгдлээ.
Даваа, Мягмар гарагт АНУ болон Европын удирдагчид ОХУ-ын эсрэг авах хориг арга хэмжээний жагсаалтыг зарлаж эхэлсэн. Хориг арга хэмжээний ихэнх нь банкууд болон Оросын чинээлэг хүмүүсийг онилсон бөгөөд Оросын эрчим хүчний салбарын эсрэг шууд алхам аваагүй байна.
Германы канцлер Олаф Шольц Оросоос байгалийн хийг Балтийн тэнгисээр дамжуулан шууд Герман руу тээвэрлэх "Nord Stream 2" хоолойг Германы засгийн газар нээхийг зөвшөөрөхгүй гэж мэдэгдсэн.
Дамжуулах хоолой ашиглалтад ороогүй байсан тул энэ мэдэгдэл нь одоогийн эрчим хүчний хангамжид ямар ч нөлөө үзүүлэхгүй. Гэсэн хэдий ч мягмар гаригт засаг захиргааны өндөр албан тушаалтан уг хоолойн зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх шийдвэрийг Европыг байгалийн хийн тал дээр ОХУ-аас хараат байдлаас ангижруулах чухал алхам гэж сайшааж, АНУ нөхөн олговор олгохын тулд шингэрүүлсэн байгалийн хийн тээвэрлэлтийг Европ руу үргэлжлүүлэн нэмэгдүүлэх болно гэж мэдэгдэв.
Байден шатахууны үнийн талаар
Ерөнхийлөгч Жо Байден мягмар гарагт ОХУ-д чиглэсэн АНУ-ын хориг арга хэмжээг зарлахдаа энэ нь шатахууны үнэ өсөх хэлбэрээр америкчуудад үр дагавар авчрах болно гэж анхааруулав. "Эрх чөлөөг хамгаалах нь бидэнд ч гэсэн энд, эх орондоо үнэтэй байх болно. Бид энэ талаар шударга байх хэрэгтэй" гэж тэр хэлэв.
Тэрээр хэлэхдээ, "манай хориг арга хэмжээний үр дүнг манай улс биш харин Оросын эдийн засагт чиглүүлэхийн тулд хатуу арга хэмжээ авна" гэжээ. Нийлүүлэлтийн тасалдал нь шатахууны үнэд үзүүлэх нөлөөллийг "мохоох" томоохон газрын тос үйлдвэрлэгчдийг хамарсан нэгдсэн хүчин чармайлтыг удирдана гэж тэр амлав.
Зах зээлүүд аль хэдийн стресст орсон
Коронавирусын тахлын үр дүнд Орос өнгөрсөн жил Украины хил дээр цэргээ байрлуулж эхлэхээс өмнө эрчим хүчний зах зээл аль хэдийн мэдэгдэхүйц эмх замбараагүй байдал ороод байсан.
Цар тахлын эхний үе шатанд хөл хорисон нь хүмүүсийн машин жолоодох, нийтийн тээврээр зорчих багассанаар газрын тос, хийн эрэлт дэлхий дахинд буурсан. 2020 оны 4-р сард нийлүүлэлт ихсэж, газрын тосны үнэ сөрөг тал руу унасан нь үйлдвэрлэгчид нийлүүлэлтээ зогсоохгүйн тулд худалдан авагчдад мөнгө төлөх шаардлагатай хүртэл үүсэж байсан юм.
Үүний нэг үр дагавар нь олборлолтын өндөр өртөгтэй олон үйл ажиллагаа эдийн засгийн хувьд тогтворгүй болж, офлайн горимд шилжсэний улмаас үйлдвэрлэл ихээр буурсан.
Луизиана мужийн их сургуулийн Эрчим хүчний судалгааны төвийн дэд профессор Грегори Аптон "Америкийн дуу хоолой"-д өгсөн ярилцлагадаа эрэлт сэргэсэн хэдий ч газрын тосны олборлолт тахал өвчний өмнөх түвшингээс бага зэрэг доогуур хэвээр байгаа нь үнийн өсөлтийн дарамтыг нэмэгдүүлсэн гэв.
Аптон "Америкийн дуу хоолой"-д хэлэхдээ, хэрэв Украин дахь дайны үр дүнд Оросын газрын тос, байгалийн хийн нийлүүлэлт мэдэгдэхүйц багасвал газрын тос үйлдвэрлэгчдийг тахлын үеэр хаасан зарим үйлдвэрлэлийн байгууламжийг дахин ажиллуулахад түлхэц болно гэв.
"Хэрэв Оросын газрын тос болон байгалийн хийн эсрэг хориг арга хэмжээ авч, дэлхийн зах зээлд нийлүүлэлтийг бууруулбал үнэ өсөх дарамт бий болно" гэж Аптон хэлэв. "Зах зээлүүд хариу үйлдэл үзүүлэх болно. Үнийн өсөлтийн дарамт нь хүмүүсийг илүү олон худаг өрөмдөхөд түлхэц өгөх болно ... мөн энэ нь зах зээлийг тэнцвэрт байдалд оруулна."
Энэ нь ойрын хугацаанд зарим нэг чухал ач холбогдолтой тасалдал гарахгүй гэсэн үг биш юм. Гэвч мягмар гарагийн байдлаар, Фьючерсийн зах зээлүүд дунд хугацаанд нефтийн үнэ буурна гэж таамагласаар байна гэж Аптон хэлэв.
Эх сурвалж: VOA
