/2022.01.06/: Казахстанд болж буй засгийн газрын эсрэг жагсаалыг намжаахад Орос тэргүүтэй цэргийн ангиудыг оруулахаар болжээ.

Ерөнхийлөгч Касым-Жомарт Токаев улс даяар эмх замбараагүй байдал хурцдаж байгаа энэ үед Хамтын аюулгүй байдлын гэрээний байгууллагаас / ХАБГБ / дэмжлэг үзүүлэхийг хүсэв.

Шатахууны үнийн өсөлтөөс болж эсэргүүцлийн жагсаал эхлэж байсан ч энэхүү жагсаал нь улс төрийн бусад гомдлоор хүрээгээ тэлсээр байна.

Ерөнхийлөгч Токаев үймээн самууныг гадаадад бэлтгэгдсэн "террорист бүлэглэлүүдийн" үйл ажиллагаа гэж мэдэгджээ.

Гэсэн хэдий ч Лондон дахь Chatham House-ийн гадаад харилцааны судалгааны төвийн Төв Азийн шинжээч Кейт Маллинсон хэлэхдээ, жагсаал цуглаан нь "Казакийн засгийн газар улс орноо шинэчлээгүйд уур хилэн, зэвүүцлийн маш гүн гүнзгий суултыг харуулж байна" гэжээ.

Ерөнхийлөгч орон даяар онц байдал тогтоож, нэг шөнийн дотор хөл хорио тогтоож, олон нийтийн цугларалт хийхийг хориглож, эсэргүүцлийн жагсаалд хатуу хариу өгөхөө амлав.

Пүрэв гарагийн үүрээр телевизээр хэлсэн үгэндээ тэрээр улс орныг тогтворжуулахад туслахыг Орос болон хуучин ЗХУ-ын таван улсаас бүрдсэн цэргийн эвсэл болох ХАБГБ-аас хүсч байгаагаа мэдэгдэв.

Лхагва гарагт ХАБГБ-ын дарга, Арменийн Ерөнхий сайд Никол Пашинян фэйсбүүк хуудсаараа дамжуулан эвсэл энхийг сахиулах хүчээ "хязгаарлагдмал хугацаанд" илгээнэ гэж мэдэгдэв.

АНУ-ын Төрийн департамент Казахстаны нөхцөл байдлыг "анхааралтай ажиглаж байна" гэж мэдэгдсэн бөгөөд хэвлэлийн төлөөлөгч эрх баригчид болон жагсагчдыг тэвчээртэй байхыг уриалав.

Ерөнхийлөгч Токаев бол 1991 онд тусгаар тогтнолоо зарласнаас хойш Казахстан улсыг удирдаж байгаа хоёр дахь хүн болж байна. Тэрээр 2019 онд ерөнхийлөгчөөр сонгогдсоныг Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллага (ЕАБХАБ) ардчиллын стандартыг үл хүндэтгэсэн хэрэг хэмээн буруушааж байжээ.

Гэсэн хэдий ч гудамжинд жагсаж буй иргэдийн уур хилэнгийн ихэнх нь түүний өмнөх Ерөнхийлөгч Нурсултан Назарбаевыг огцорсноосоо хойш үндэсний аюулгүй байдалд томоохон үүрэг гүйцэтгэсэн хэвээр байгаатай холбоотой бололтой. Лхагва гарагт түүнийг өсөн нэмэгдэж буй эмх замбараагүй байдлыг намжаахын тулд ажлаас нь чөлөөлөв.

Жагсагчид ноён Назарбаевын нэрийг хэлэн хашгирч байгаа нь сонсогдож байсан бол хүмүүс экс удирдагчийн аварга хүрэл хөшөөг буулгахыг оролдож буй бичлэг цахим ертөнцөөр тархсан байна. BBC Monitoring-ийн мэдээлснээр, одоо нурааж байгаа хөшөө нь ноён Назарбаевын төрсөн нутаг Талдыкорганда байдаг ажээ.

Казахстаны төв нисэх онгоцны буудлын ажилтнууд засгийн газрын байрыг онилсон жагсагчдаас зугтахад хүрчээ.

Олон нийтийн сүлжээн дэх видео бичлэгүүдээс харахад барилгаас утаа гарч байсан ба буун дуу сонсогдож байжээ.

Тус хотын цагдаагийн дарга Канат Таймерденов хэлэхдээ "хэт даврагчид болон радикалууд" 500 энгийн иргэн рүү халдаж, олон зуун аж ахуйн нэгжийг дээрэмдсэн гэжээ.

Баруун хэсгийн Актобе хотод жагсагчдын эсрэг усан буу ашигласан байна. Аюулгүй байдлын албаныхан зарим газар жагсагчдын талд орсон гэх мэдээлэл ч байна.

Гэсэн хэдий ч Төв Азийн улс оронд болж буй үйл явдлын талаар тодорхой мэдээллийг олж авахад хэцүү байна. Тус улсын Дотоод хэргийн яам аюулаас хамгаалах хүчнийхний амь үрэгдэгсэн албан хаагчдын талаарх тоо баримтыг нийтэлсэн боловч жагсагчдын дунд ямар нэгэн хүн бэртэж гэмтсэн, нас барсан тухай мэдээлэл байхгүй байгаа ба "улсын хэмжээнд интернет тасарсан" хэмээн тайлбарлаж байна.

Ням гарагт засгийн газар автомашинаа цэнэглэхэд ашигладаг шингэрүүлсэн хийн үнийн дээд хязгаарыг цуцалснаар эхэлсэн эсэргүүцлийн жагсаалыг зогсоох бусад оролдлогууд ч хийгдэж байна.

Ноён Назарбаевыг огцруулсны зэрэгцээ засгийн газар бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ огцорлоо.

Эсэргүүцэл нь зөвхөн шатахууны тухай биш

/Ольга Ившина, BBC Russian/

Жагсаал хүчирхийлэл болж хувирсан нь Казахстан төдийгүй бүс нутгийн аль алинд нь олныг гайхшруулж, зөвхөн шатахууны үнийн өсөлт биш гэдгийг санууллаа.

Казахстан бол Төв Азийн уламжлалт тогтвортой улс бөгөөд үүнийг ихэвчлэн авторитар гэж тодорхойлдог. 2019 он хүртэл тус улсыг ерөнхийлөгч Нурсултан Назарбаев удирдаж байсан бөгөөд түүний засаглал нь хувь хүнийг шүтэх үзлийн элементүүдээр ирэлч байсан ба улс даяар түүний хөшөөнүүдийг босгож, нийслэлээ түүний нэрээр нэрлэсэн юм.

Гэсэн хэдий ч түүнийг явахад засгийн газрын эсрэг жагсаалыг хязгаарлах зорилгоор тэрээр огцорч, орондоо ойрын холбоотоноо өөрийн байр сууриндаа үлдээсэн билээ.

Казахстаны ихэнх сонгуульд эрх баригч нам бараг 100 хувийн саналаар ялалт байгуулдаг бөгөөд улс төрийн үр дүнтэй сөрөг хүчин байхгүй аж.

Шинжээчид Казахстаны засгийн газар хүн амын уур хилэнг дутуу үнэлж, сонгуулийн ардчилалгүй улс болсоноор эдгээр эсэргүүцлийн жагсаал гарч байгаа нь гайхмаар зүйл биш гэдгийг хэлж байна.

Мөн иргэдийн гомдол нь шатахууны үнээс хамаагүй өргөн хүрээний асуудалтай холбоотой гэнэ.

Эх сурвалж: BBC