/2021.10.26/: Суданы арми даваа гарагт төрийн эргэлт хийж, хоёр жилийн өмнө ард түмний бослогын улмаас эрх барьж байсан Омар аль-Баширыг түлхэн унагасны дараа тус улсыг ардчилалд чиглүүлэх ёстой байсан шилжилтийн үеийн засгийн газрын гишүүдийг баривчилжээ.
Зэвсэгт хүчин болон энгийн иргэдийн дунд эрх мэдлийг хуваарилж байсан тусгаар тогтносон зөвлөлийг тэргүүн асан генерал Абдель Фаттах аль-Бурхан зөвлөлийг татан буулгасан гэж мэдэгдэв.
Тэрээр онц байдал зарлаж, цэргийнхэн улс орны аюулгүй байдлыг хамгаалах хэрэгтэй гэж мэдэгдээд "Бид иргэний сонгосон засгийн газарт эрх мэдлийг шилжүүлэх хүртэл ардчилсан шилжилтийг хийх болно хэмээн амлалж байна" хэмээгээд 2023 оны долдугаар сард сонгууль явуулахаар болжээ.
"Улс орны одоо туулж байгаа зам бол залуучуудын хүсэл мөрөөдөл, үндэстний итгэл найдварт бодит аюул заналхийлэл болж байна" гэв.
Ерөнхий сайд Абдалла Хамдок засгийн эрхийг авахыг дэмжсэн мэдэгдэл хийхээс татгалзсаны дараа баривчлагдаж, тодорхойгүй газар хүргэгдсэн хэмээн Мэдээллийн яам мэдээлэв.
Яам Аль-Бурханы мэдэгдлийг цэргийн эргэлт гэж нэрлээд эсэргүүцэхийг уриалав. Тус улсын төрийн эрхийг авахыг эсэргүүцсэн хэдэн арван мянган хүн гудамжинд гарч жагссан ба Хартум дахь цэргийн штабын ойролцоо бууны суманд хүмүүс өртсөн гэж мэдэгджээ.
Мөргөлдөөний улмаас 12 хүн шархадсан гэж эмч нарын хороо мэдээлсэн ч илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөөгүй байна.
Омдурман хотод жагсагчид гудамж талбайг хааж, иргэний засаглалыг дэмжиж байгаагаа илэрхийлж байсан ба жагсаалд оролцогч 21 настай Иман Ахмед "Бид ардчиллыг эцсээ хүртэл хамгаалах болно" гэж хэлжээ.
"Аль-Бурхан биднийг хуурч чадахгүй. Энэ бол цэргийн эргэлт" гэж Салех гэж нэрлэсэн өөр нэг залуу хэлэв.
Босогчдын бүлгүүд болон улс төрийн намуудын эвсэл цэргийнхэнтэй нэгдэж, иргэний засгийн газрыг татан буулгахыг уриалснаар хурцадмал байдал үүссэн бол засгийн газрын хэд хэдэн сайд Хартум болон бусад хотуудад цэргийн засаглалыг эсэргүүцсэн томоохон жагсаалд оролцсон байна.
Цэргийн болон хагас цэрэгжсэн Шуурхай хамтарсан туслах хүчин Хартумын гудамжинд байрлаж байна.
Мэдээллийн яамнаас цэргүүд Тусгаар тогтносон зөвлөлийн энгийн гишүүд болон засгийн газрын зүтгэлтнүүдийг баривчилсан гэж мэдэгдээд Суданы иргэдийг "ардчилсан шилжилтийг хаах" цэргийн оролдлогыг эсэргүүцэхийг уриалав.
Мэдэгдэлд “Бид энэхүү төрийн эргэлт хийх оролдлогыг няцаахын тулд дуу хоолойгоо нэгтгэх хэрэгтэй” гэжээ.
Цэргийнхэн ирэх саруудад Бүрэн эрхт Зөвлөлийн удирдлагыг энгийн иргэнд шилжүүлэх ёстой байсан. Гэвч шилжилтийн үеийн эрх баригчид Баширыг дайны гэмт хэрэг үйлдсэн хэргээр эрэн сурвалжилж буй Олон улсын эрүүгийн шүүхэд шилжүүлэх эсэх асуудлыг урагшлуулахад илүү анхаарч байв.
Сүүлийн долоо хоногт иргэний албан тушаалтнууд мөнгөн тэмдэгтийн ханш огцом буурч, шатахууны татаасыг цуцалсны дараа эдийн засаг тогтворжсон хэмээн мэдэгдсэн байна.
Аль-Бурхан хэлэхдээ, зарим улс төрийн хүчний хоорондын зөрчилдөөн, "эрх мэдлийн төлөөх эрмэлзэл", "эмх замбараагүй байдал, хүчирхийллийг өдөөн турхирсан"-ын дараа зэвсэгт хүчин ажиллах ёстой гэв.
Бямба, ням гаригт Суданд айлчилсан АНУ-ын элч Фелтман хэлэхдээ, цэргийн эрх мэдлийг гартаа авснаар АНУ-ын тусламж эрсдэлд орно гэжээ. АНУ-ын Элчин сайдын яам ардчилалд шилжих шилжилтийг тасалдуулж буй хүмүүсийг огцрохыг уриалж, иргэний тэргүүлсэн засгийн газрыг үргэлжлүүлэн ажиллуулахыг уриалав.
НҮБ, Арабын холбоо, Африкийн холбоо бүгд санаа зовниж эхэлжээ. Суданы улс төрийн удирдагчдыг суллаж, хүний эрхийг хүндэтгэх ёстой гэж Африкийн холбооны комиссын дарга Мусса Факи Махамат мэдэгдэлдээ дурджээ.
Цэргийн хүчнийхэн Суданы радио, телевизийн Омдурман дахь төв байр руу дайран орж, ажилчдыг нь баривчилсан гэж мэдээллийн яам фэйсбүүк хуудсандаа мэдэгдэв. Умма болон Суданы Конгресс гэсэн хоёр том улс төрийн нам төрийн эргэлт хийж, баривчлах кампанит ажлыг буруушаалаа.
Хамдок бол эдийн засагч бөгөөд 2019 онд технократ намын Ерөнхий сайдаар томилогдсон НҮБ-ын ахлах албан тушаалтан юм. Тэрээр цэргийн болон энгийн иргэдийн хоорондын хагарал, эдийн засгийн гүн хямралын дарамтын дунд шилжилтийн үеийг тогтвортой байлгахын төлөө тэмцэж байсан.
Ройтерс агентлагийн эх сурвалжийн мэдээлснээр, цэргийн хүчнийхэн хэвлэл мэдээллийн зөвлөх, ахмад зүтгэлтэн, сайд асан Хамдокийн гэрт дайран орж, түүнийг баривчилсан байна.
Баширын эсрэг бослогын идэвхтнүүдийн эвсэл болох Суданы мэргэжлийн нийгэмлэг Аль-Бурханыг шүүмжилж, ажил хаяхыг уриалав.
"Түүний бодлогогүй шийдвэрүүд нь нөхөрлөлийн бүх хуурмаг байдлыг арилгасны дараа гудамжны эсэргүүцэл, эв нэгдлийн харгислалыг нэмэгдүүлнэ" гэж Facebook хуудсандаа бичжээ.
Энэ жил Африкийн бусад орнуудад цэргүүд Мали, Гвинейд төрийн эргэлт хийсэн бол Чадад урт удаан хугацаанд засаг барьж байсан дарангуйлагч нас барсны дараа арми засгийн эрхийг авсан. Нигер улс мөн гуравдугаар сард төрийн эргэлт хийх оролдлогыг таслан зогсоосон юм.
Эх сурвалж: reuters
