/2022.05.10/: Владимир Путин Украин руу довтолсон нь хэд хэдэн фронтод сөрөг үр дагавар авчирсан. Гэхдээ Оросын ерөнхийлөгчийн хувьд хамгийн гамшигт үр дагавар бол Финланд НАТО-д элсэх магадлал улам бүр нэмэгдэж байгаа явдал юм.
Скандинавын улс НАТО-д элсэх сонирхолтой байгаагаа энэ долоо хоногт Гадаад харилцааны хорооноос засгийн газрын аюулгүй байдлын тайлангийн хариуг боловсруулсны дараа мэдэгдэх төлөвтэй байна. Үүний дараа Финландын парламент аюулгүй байдлын тайлангийн зөвлөмжийг батлах эсэх асуудлаар ээлжит бус хэлэлцүүлэг хийнэ.
Финлянд улс ихэнх шалгуурыг хангасан тул НАТО-гийн аль ч гишүүн эсэргүүцэх магадлал багатай бөгөөд хурдан хугацаанд гишүүн болох боломжтой гэж шинжээчид үзэж байна.
Сүүлийн үеийн олон нийтийн санал асуулгаар Финляндчуудын 60-аас доошгүй хувь нь НАТО-д гишүүнээр элсэхийг дэмжиж байгаа нь өмнөх жилүүдийн 30 орчим хувьтай харьцуулахад асар их өсөлт юм.
Хэрэв энэ нь таамаглаж байсан шиг үр дүнд хүрвэл 6 сая хүрэхгүй хүн амтай энэ улс Европын аюулгүй байдлын газрын зургийг урьд өмнө төсөөлж байгаагүй байдлаар дахин зурж, Оросын хувьд асар их үр дагаварт хүргэж болзошгүй юм.
Путин Украин руу довтлохоосоо өмнө НАТО-г Оростой хэт ойртож байгаа мөн 1990-ээд оны хил рүү буцах ёстой гэж анхааруулж байсан юм.
Орос улс НАТО-гийн таван гишүүн оронтой 755 миль орчим хуурай газраар хиллэдэг гэж эвсэл мэдээлэв. Финлянд улс нэгдэн орсноор Орос улстай 800 миль хиллэдэг болох аж.
Энэ нь Кремлийн хувьд муу мэдээ болоод зогсохгүй Финлянд улсыг нэмж оруулах нь НАТО-д ихээхэн ашиг тустай байх болно. Финлянд улс харьцангуй цөөхөн хүн амтай хэдий ч олон арван жилийн турш баруунтай албан бусаар нэгдэж ирсэн цэргийн том гүрэн юм. Тус улсын арми олон арван жилийн турш АНУ-аас худалдаж авсан НАТО-гийн холбоотнуудтай ижил техник хэрэгслийг ашиглаж ирсэн бөгөөд хэрэв хүсвэл НАТО-гийн гишүүнээр амархан элсэх боломжтой гэсэн үг юм.
Украины хямралаас өмнө Финлянд улс эвсэлд нэгдээгүй цорын ганц шалтгаан нь энгийн прагматизм байсан гэж олон хүн үздэг.
Финландын Ерөнхий сайд асан Александр Стубб CNN-д өгсөн ярилцлагадаа "Финландын аюулгүй байдал нь үргэлж хоёр ойлголт дээр суурилсаар ирсэн:
нэгдүгээрт газарзүй, түүх,
хоёрдугаарт идеализм ба реализм".
"Идэвхтэй ертөнцөд бид газарзүйн хөрш гэдгээс зугтаж чадахгүй Оростой хамтран ажиллахыг хүсч байна. Гэхдээ манай үндэсний аюулгүй байдалд заналхийлж буй хамгийн том бодит заналхийлэл бол Орос гэдгийг бид түүхээс мэднэ. Цаг хугацаа өнгөрөхөд Орос улс бодит байдлыг бий болгоход бэлэн байна. Манай бүс нутагт эмх замбараагүй байдал улам бүр тодорхой болсон тул НАТО-д элсэх нь прагматик сонголт болж байна" гэж тэр хэлэв.
Түүхээс харахад Финлянд улс Оросын аюулгүй байдлын асуудалд нэгэн зэрэг санаа тавьж, батлан хамгаалахын өндөр зардал, барууны холбоотнуудтай эвсэж цэргийн хүчээ хадгалсаар ирсэн.
Гэсэн хэдий ч Финландын улс төрчид цэргийн алба хаах гэх мэт бодлого /Финландын бүх эрчүүд цэргийн албанд дуудагдах ёстой/, батлан хамгаалахын өндөр зардал зэрэгт Финландын улс төрчид Финляндын идеалист амьдралын хэв маяг зайлшгүй байх ёстой гэсэн санааг олон нийтэд түгээсээр ирсэн гэж тэрээр нэмж хэлэв.
Финланд НАТО-д элсэх нь Путинд томоохон цохилт болно гэдэгт эргэлзэхгүй байна. Энэ нь зөвхөн эвсэлтэй 800 миль урт хил хязгаарлах гэсэн үг биш, харин Украйн руу дайрснаас хойш бий болсон Путины эсрэг эвслийг нэгтгэхэд улам бүр ахиц дэвшил гаргууллаа.
Нэгэн цагт төвийг сахисан орнууд одоо Украинд санхүүжилт, зэвсэг нийлүүлж байгаа бөгөөд Путин өдөр ирэх тусам цөөхөн холбоотнуудтай болж байна.
Энэ нь НАТО-гийн нөлөөг Хойд Европ дахь Хойд мөсөн туйл хүртэл өргөжүүлэх бөгөөд байгалийн баялаг, стратегийн байршил, нутаг дэвсгэрийн хувьд Орос, Финлянд, АНУ зэрэг улсууд нь геополитикийн хувьд улам бүр чухал болж байгаа бүс нутаг юм.
Оросын хариу
Мэдээж Финляндыг НАТО-д элсэх хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлэхэд Орос хэрхэн хүлээж авах бол гэсэн болгоомжлол бий.
Өмнө нь Финландын Батлан хамгаалахын тагнуулын даргын туслахаар ажиллаж байсан Марти Кари CNN-д өгсөн ярилцлагадаа Орос улс Финландын эсрэг буруу ташаа мэдээлэл түгээх кампанит ажлыг хэдийнэ эхлүүлсэн байна. "Гол сэдэв бол Финлянд бол нацист улс гэсэн бөгөөд учир нь Финландыг дэлхийн хоёрдугаар дайнд нацист Германтай хамт ЗХУ-ын эсрэг тулалдаж байсан гэж ярьж байна" гэж тэр хэлэв.
Орос улс Финландын агаарын орон зайг зөрчиж, далай дахь үйл ажиллагаа, тэр дундаа усан тээвэр, мөн тус улсын эсрэг тагнуулын ажиллагаагаа эрчимжүүлж болзошгүй гэж тэр таамаглаж байна.
Норвегийн Батлан хамгаалахын их сургуулийн коллежийн дэд профессор Хакон Лунде Сакси Финлянд улсыг НАТО-д элсүүлэх аливаа алхам нь шинэ хилийн дагуу Оросын цэргийн хүчийг нэмэгдүүлэхэд хүргэж болзошгүй гэж үзэж байна."
Финлянд улс НАТО-гийн гишүүнчлэлээр хамгаалагдахгүй үе буюу хэлэлцээрт орох завсрын хугацаанд юу болох талаар санаа зовж байгаа ч олон албан тушаалтнууд холбоотны гишүүд, ялангуяа Их Британи, АНУ Финландын аюулгүй байдлыг баталгаажуулна гэж CNN-д мэдэгдэв.
Мэдээжийн хэрэг, Финлянд улс зорилгоо зарлах эхний алхамаа хийх хүртэл тодорхой зүйл байхгүй. Гэвч Орос хөрш улс руугаа дайрснаар Европ дахь НАТО-гийн нөлөөг бууруулах гэсэн Путины довтолгоо нь үнэхээр эсрэг үр дүнд хүрсэн гэдэгт эргэлзэх зүйл алга.
